[บทความ] ประวัติเพลง “แม่แห่งแผ่นดิน”

ประวัติเพลง “แม่แห่งแผ่นดิน”ที่มา : สำนักงานปลัดสำนักนายกรัฐมนตรี
Original : http://bangkrod.blogspot.com/

เพลง “แม่แห่งแผ่นดิน” ได้แต่งขึ้นเนื่องในโอกาสมหามงคลเฉลิมพระชนมพรรษา สมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ ๗๖ พรรษา เมื่อวันที่ ๑๒ สิงหาคม ๒๕๕๑ สำนักงานปลัดสำนักนายกรัฐมนตรี ร่วมกับ สมาคมนักร้องแห่งประเทศไทย โทรทัศน์รวมการเฉพาะกิจแห่งประเทศไทย สถานีวิทยุโทรทัศน์กองทัพบก และมูลนิธิศาลาเฉลิมกรุง

ได้จัดทำโครงการการจัดทำเพลงเฉลิมพระเกียรติ สมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ เพลง “แม่แห่งแผ่นดิน” เพื่อใช้เป็นสื่อและสัญลักษณ์แห่งความจงรักภักดี และน้อมสำนึกในพระมหากรุณาธิคุณที่ทรงมีต่อประเทศชาตินานัปการ

โดยได้เชิญคำขวัญวันแม่แห่งชาติ พุทธศักราช ๒๕๕๐ คือ “ข้าวในนา ปลาในน้ำ คำโบราณ คือตำนาน ความอุดม สมบูรณ์สิน ฝากลูกไทย ร่วมหวงแหน รักแผ่นดิน ถนอมไว้ อย่าให้สิ้น แผ่นดินไทย” มาเป็นส่วนหนึ่งของการประพันธ์เพลง “แม่แห่งแผ่นดิน”

ทั้งนี้ ครูเพลงและศิลปินแห่งชาติได้มาร่วมกันถ่ายทอดคำขวัญพระราชทานออกมาเป็นบทเพลงที่มีความไพเราะทั้งทำนอง และเนื้อร้อง


ผู้ร่วมประพันธ์เนื้อร้อง ได้แก่
๑. นายชาลี อินทรวิจิตร ศิลปินแห่งชาติ
๒. นายเกียรติพงศ์ กาญจนภี หรือที่เรารู้จักกันดีในนามสุนทรียา ณ.เวียงกาญจน์ ศิลปินแห่งชาติ ๓. คุณหญิงกุลทรัพย์ เกษแม่นกิจ ราชบัณฑิต และ
๔. นายเนาวรัตน์ พงษ์ไพบูลย์ ศิลปินแห่งชาติ
ผู้ร่วมประพันธ์ทำนอง ได้แก่
๑. เรืออากาศตรี ศาสตราจารย์พิเศษ ดร. แมนรัตน์ ศรีกรานนท์ ศิลปินแห่งชาติ
๒. นายวิชัย อึ้งอัมพร
๓. นายจิรวุฒิ กาญจนะผลิน และ
๔. นายวิรัช อยู่ถาวร
ขับร้องโดย ศิลปินแห่งชาติ ๔ ท่านคือ๑. นางสวลี ผกาพันธุ์
๒. นายชรินทร์ นันทนาคร
๓. นางจินตนา สุขสถิตย์
๔. เรืออากาศตรี สุเทพ วงศ์กำแหง และ
๕. นักร้องประสานเสียงจาก ๓ เหล่าทัพและสำนักงานตำรวจแห่งชาติ
บรรเลงโดยวงเฉลิมราชย์และวงดุริยางค์ทหารเรือ

เนื้อเพลง "แม่แห่งแผ่นดิน"

ข้าวในนา ปลาในน้ำ คำโบราณ
คือตำนาน ความอุดม สมบูรณ์สิน
ฝากลูกไทย ร่วมหวงแหน รักแผ่นดิน
ถนอมไว้ อย่าให้สิ้น แผ่นดินไทย

ข้าวในนา ปลาในน้ำ คำโบราณ
ข้าวขอบลาน ยังอาจหาญ เลี้ยงแผ่นดิน
ป่าพงไพร แอ่งน้ำใส ใช้อาบกิน
ดุจนิยาม แหล่งทรัพย์สิน แผ่นดินทอง

คือตำนาน ความอุดม สมบูรณ์สิน
แม่แห่งแผ่นดิน ท่านหวงไว้ ให้ไทยผอง
ทั่วคุ้งน้ำเป็นปูเป็นปลา ข้าวในนาเป็นเงินเป็นทอง
สมจิตปอง ครองชีวัน กันสืบไป

ฝากลูกไทย ร่วมหวงแหน รักแผ่นดิน
ตราบชีวิน เทิดทูนแม่ฟ้ายิ่งใหญ่
ป่าดินน้ำ งดงามอยู่คู่แดนไทย
ศิลปาชีพให้ ไทยสุขสร่างทุกข์ร่มเย็น

พระบุญญา มหา ราชินีนาถ
สนองจอมราช สง่า งามพระบำเพ็ญ
เด่นดำรง ร่วมจงรัก ภูมิพิทักษ์ถิ่น
ถนอมไว้ อย่าให้สิ้น แผ่นดินไทยฯ

ดังนั้น เพื่อเป็นการเผยแพร่เพลง “แม่แห่งแผ่นดิน” ให้ทราบโดยทั่วกัน คณะกรรมการจัดทำเพลงเฉลิมพระเกียรติฯ ขอเชิญชวนประชาชนชาวไทยทุกคน สามารถดาวน์โหลดเพลง “แม่แห่งแผ่นดิน” ได้ที่

๑. http://www.opm.go.th/
๒. http://www.identity.opm.go.th/
๓. http://www.workpoint.co.th/

ประวัติเพลง “แม่แห่งแผ่นดิน”

อัญเชิญคำขวัญพระราชทานวันแม่ เรียงร้อยเป็น..."เพลงแม่แห่งแผ่นดิน"

สำนักนายกรัฐมนตรีร่วมกับองค์กรต่างๆ ทั้งภาครัฐและเอกชน พร้อมด้วยครูเพลงและศิลปินชื่อดังของเมืองไทยจัดทำเพลงเฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ “แม่แห่งแผ่นดิน” เนื่องในโอกาสมหามงคลเฉลิมพระชนมพรรษาครบ 76 พรรษา ในวันที่ 12 สิงหาคม 2551 โดยได้อัญเชิญคำขวัญพระราชทานเนื่องในวันแม่แห่งชาติ พุทธศักราช 2550 ซึ่งมีเนื้อความว่า “ข้าวในนาปลาในน้ำคำโบราณ คือตำนานความอุดมสมบูรณ์สิน ฝากลูกไทยร่วมหวงแหนรักแผ่นดิน ถนอมไว้อย่าให้สิ้นแผ่นดินไทย” มาเรียงร้อยขยายความเป็นบทเพลง โดยศิลปินแห่งชาติสาขาต่างๆ และเริ่มนำออกเผยแพร่แล้วตั้งแต่เดือน ส.ค.นี้ เป็นต้นไป

สืบเนื่องจากในปี 2550 สำนักนายกรัฐมนตรีได้จัดทำเพลง พ่อแห่งแผ่นดิน เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เนื่องในโอกาสมหามงคลเฉลิมพระชนมพรรษา 80 พรรษา (5 ธันวาคม 2550) โดยมีโทรทัศน์รวมการเฉพาะกิจแห่งประเทศไทยเป็นแกนนำในการประชาสัมพันธ์เพลง ส่งผลให้ประชาชนทุกหมู่เหล่าทั้งในและต่างประเทศสามารถร่วมร้องเพลง “พ่อแห่งแผ่นดิน” ได้อย่างพร้อมเพรียงกัน และเพื่อเฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ ในฐานะองค์คู่พระบารมีที่ทรงอุทิศพระวรกายปฏิบัติพระราชกรณียกิจเคียงข้าง และสนับสนุนพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวมาโดยตลอด นับแต่พุทธศักราช 2493 เป็นต้นมา ในขณะที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงดูแลอาชีพหลักของพสกนิกร สมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถจะทรงดูแลอาชีพเสริมให้กับกลุ่มแม่บ้านและสมาชิกในครัวเรือน จนนำมาซึ่งโครงการศิลปาชีพที่รู้จักกันดีในปัจจุบัน สำนักนายกรัฐมนตรีและคณะกรรมการดำเนินงานจึงเห็นควรจัดทำเพลง แม่แห่งแผ่นดิน ขึ้นเพื่อเป็นสื่อและสัญลักษณ์แห่งความจงรักภักดี และสำนึกในพระมหากรุณาธิคุณที่ทรงมีต่อปวงชนชาวไทยในโอกาสมหามงคลเฉลิมพระชนมพรรษา 76 พรรษา วันที่ 12 สิงหาคม 2551

โดยบทเพลง แม่แห่งแผ่นดิน มีที่มาจากคำขวัญพระราชทานเนื่องในวันแม่แห่งชาติ พุทธศักราช 2550 นำมาเรียงร้อยเป็นบทเพลง โดยปรมาจารย์ทางด้านดนตรีและภาษาร่วมกันแต่งเนื้อร้องถึง 4 คน และแต่งทำนองอีก 4 คน ได้แก่ นายชาลี อินทรวิจิตร ศิลปินแห่งชาติ สาขาศิลปะการแสดง ปี 2536 รับหน้าที่ประพันธ์เนื้อร้องเพิ่มจากคำขวัญวรรคที่ 1 “ข้าวในนาปลาในน้ำคำโบราณ” และเรืออากาศตรี ศาสตราจารย์พิเศษ ดร.แมนรัตน์ ศรีกรานนท์ ศิลปินแห่งชาติ ปี 2535 แต่งทำนอง

“ข้าวในนา ปลาในน้ำ คำโบราณ ข้าว ขอบลาน ยังอาจหาญ เลี้ยงแผ่นดิน ป่าพงไพร แอ่งน้ำใส ใช้อาบกิน ดุจ นิยาม แหล่งทรัพย์สิน แผ่นดินทอง”นายเกียรติพงศ์ กาญจนภี (สุนทรียา ณ.เวียงกาญจน์) ศิลปินแห่งชาติ สาขาศิลปะการแสดง ปี 2549 รับหน้าที่ประพันธ์เนื้อร้องเพิ่มจากคำขวัญวรรค 2 “คือตำนานความอุดมสมบูรณ์สิน” และนายวิชัย อึ้งอัมพร แต่งทำนอง

“คือตำนาน ความอุดม สมบูรณ์สิน แม่แห่งแผ่นดิน ท่านหวงไว้ ให้ไทยผอง ทั่วคุ้งน้ำเป็นปูเป็นปลา ข้าวในนาเป็นเงินเป็นทอง สมจิตปอง ครองชีวัน กันสืบไป”

คุณหญิงกุลทรัพย์ เกษแม่นกิจ ราชบัณฑิต บุคคลดีเด่นด้านวัฒนธรรมสาขาวรรณศิลป์ (ร้อยกรอง) ปี 2536 รับหน้าที่ประพันธ์คำร้องเพิ่มจากคำขวัญวรรค 3 “ฝากลูกไทยร่วมหวงแหนรักแผ่นดิน” และนายจิรวุฒิ กาญจนะผลิน แต่งทำนอง

“ฝากลูกไทย ร่วมหวงแหน รักแผ่นดิน ตราบชีวิน เทิดทูนแม่ฟ้ายิ่งใหญ่ ป่าดินน้ำ งดงามอยู่คู่แดนไทย ศิลปาชีพให้ ไทยสุข สร่างทุกข์ ร่มเย็น”นายเนาวรัตน์ พงษ์ไพบูลย์ ศิลปินแห่งชาติ สาขาวรรณศิลป์ ปี 2536 รับหน้าที่ประพันธ์คำร้องเพิ่มจากคำขวัญ วรรค 4 “ถนอมไว้อย่าให้สิ้นแผ่นดินไทย” และนายวิรัช อยู่ถาวร แต่งทำนอง

“พระบุญญา มหาราชินีนาถ สนองจอมราช สง่างามพระบำเพ็ญ เด่นดำรง ร่วมจงรัก ภูมิพิทักษ์ ถิ่น ถนอมไว้ อย่าให้สิ้น แผ่นดินไทยฯ”เพลง แม่แห่งแผ่นดิน ขับร้องโดย 4 นักร้องศิลปินแห่งชาติ ได้แก่ สวลี ผกาพันธุ์, สุเทพ วงศ์กำแหง, ชรินทร์ นันทนาคร, จินตนา สุขสถิตย์ ร่วมด้วยคณะนักร้องประสานเสียงจากกองดุริยางค์ 3 เหล่าทัพ และสำนักงานตำรวจแห่งชาติ บรรเลงดนตรีโดยบิ๊กแบนด์ วงเฉลิมราชย์ และวงดุริยางค์ทหารเรือ

คณะผู้แต่งเพลงได้ร้อยเรียงบทเพลงฯ นี้ขึ้นจาก ความรู้สึกของประชาชนชาวไทยที่สำนึกในพระมหากรุณาธิคุณที่สมเด็จพระนางเจ้าฯ ทรงมีต่อประชาชนชาวไทยและแผ่นดินไทย เพลงแม่แห่งแผ่นดินจึงมีความ งดงามของภาษา และเต็มเปี่ยมไปด้วยสุนทรียรสทางดนตรี ขอเชิญชวนประชาชนทั้งในประเทศและต่างประเทศร่วมกันร้องเพลง “แม่แห่งแผ่นดิน” เพื่อเป็นสื่อและเป็นสัญลักษณ์แห่งความจงรักภักดีที่ประชาชนชาวไทยน้อมเกล้าฯ ถวายเนื่องในโอกาสอันเป็นมหามงคลยิ่งนี้