[บทความ] มัศยา...นามว่าปลาแรด

มัศยา...นามว่าปลาแรด


สวัสดี ผู้มาเยือน
เขิญแวะ ที่ บูธปลา นี้ก่อน
( หมายถึงตู้ปลาน่ะเอง)


ปลาแรด
ฉันไม่ไช่ พริตตี้ pretty ของบูธปลาตู้นี้หรอกนะ
เป็นแค่ Presenter จำเป็น มา Presentation เผ่าพันธุ์ของฉันสักเล็กน้อย



ชายตาเชิญชวน

ถึงฉันรูปไม่หล่อไม่งามนักแต่ก็มีความแปลกในตัวเอง เห็นรูปร่างเต็มตัวของฉัน อ้วน ๆ สั้น ๆ ม่อต้อแบบนี้ แม้ผิวกายจะดูกระดำกระด่างไปบ้าง ก็น่าชวนมองนะ ฉันชื่อ ปลาแรด แต่ ไม่ใช่ประเภทสาว หกสิบหก รอ ดอ ฉันเป็นปลาเรียบร้อย สุภาพอ่อนโยน กิริยามารยาทชาววังเชียวนะ จะพลิกตัวกลับตัว ก็ ค่อยทำ ค่อยไป ไม่พลิ้วไหววูบวาบให้เธอเวียนหัว ตัวฉันถ้าอายุมาก ๆ ก็เป็นปลาตัวใหญ่ ฉันเป็นปลาใจดี กินแต่พืชประเภท มังสวิรัติ แต่ไม่ถึงกับกินเจ เพราะฉันไม่มีสิทธิ์เลือกเท่านั้นเองไม่ใช่อะไรหรอก นอ บนหัวของฉัน ก็ไม่เคยใช้ขวิด อะไร ๆ หรอก มีไว้บอกสัญลักษณ์ของเผ่าพันธุ์ของฉัน เท่านั้น ต้นตระกูลของฉัน อาจจะเคยเป็นเครือญาติ หรือมีอะไรเกี่ยวข้องกับสัตว์ป่าที่ชื่อ แรด ก็เลยมีสัญลักษณ์ นอแรดบนหัวแบบนี้ ( ฉันคิดเอาเองนะไม่มีบรรพบุรุษรุ่นไหนบอกเล่าเอาไว้หรอก เธอก็ไม่ต้องเชื่อตามก็ได้ ฉันก็ฝันเฟื่องผูกเรื่องขึ้นมาเอง ก็ชวนเธอคุยด้วยยังไงล่ะ) ชักสนใจเรื่องราวของฉันแล้วละซี ไปหาข้อมูลเอาเองต่อนะจ๊ะ และก็ช่วย โปรโมทฉันทางเวปไซต์ด้วยแล้วกัน ผู้คนจะได้รู้จักฉันดียิ่งขึ้น ฉันและเผ่าพันธุ์ของฉันขอขอบคุณเธอไว้ล่วงหน้า คุยกับเธอเสียยาว เหนื่อยแล้วละขนาดพูดค่อย ๆ ไม่อ้าปากกว้างทำเสียงดังนะนี่ ฉันกลัวเธอตกใจเสียงดังของฉัน ก็บอกแล้วว่าฉันน่ะกิริยาชาววังเขียวนะ และรู้สึกว่า ญาติ ๆ ของฉัน เขาอยากมาเข้ากล้องของเธอด้วยแล้วละนะ

เธอจะดูด้านข้างอีกด้านของฉันก็ได้ ฉันจะกลับตัวเหมือนพวกนางแบบของมนุษย์อย่างเธอเดินแบบบน แคทวอล์ค ก็ได้ เอาละนะ พอดีญาติ ๆ ของฉันใกล้มาถึงกันแล้ว


เป็นอย่างไรล่ะ อีกด้านของฉัน

ฉันน่ะ ไม่เหมือนเหรียญที่เป็นเหรียญตราสารการเงินที่ชำระหนี้ได้ตามกฎหมายของแต่ละประเทศที่ผลิตกันขึ้นมาซึ่งมีภาพต่าง ๆ บนเหรียญ เป็นยี่ห้อให้รู้ว่าเป็นเหรียญของประเทศไหน ที่เรียกด้านหัว ด้านก้อยหรอกนะ ฉันไม่มีด้านหัวหรือด้านก้อย สองด้านของฉันเหมือนกันเปี๊ยบเลยเห็นไหม เธอจะเอาฉันไปใช้เสี่ยงทายเหมือนเหรียญ ออกหัว หรือ ออกก้อย ไม่ได้หรอกนะ ด้านซ้าย ด้านขวา ของฉัน ใช้ copy พิมพ์เดียวกัน สายตาของฉัน ก็ไม่เอียง ไม่เอก ไม่เข ไม่เหล่ เห็นไหม เหมือนกันเปี็ยบเลย ตาซ้าย และตาขวาของฉัน

หนังละครเกาหลีเมื่อสี่ห้าปีที่แล้ว พระเอกนางเอกชอบเอาเหรียญมาโยนเสี่ยงทายเรื่องของความรัก โดยเฉพาะละครเกาหลี ทั้งสุดฮิตและสุดฮอท ตรงกันข้ามกับชื่อเรือง คือ winter love song หรือ winter sonata แปลเป็นไทยแสนไพเราะว่า เพลงรักในสายลมหนาว นัั้น พระเอกสุดหล่อก็โยนเหรียญเสี่ยงทายได้ผลตามที่ตั้งใจหมายแล้วเฉลยว่า เอาเหรียญสองเหรียญประกบกัน ให้หน้าเหรียญทั้งสองด้านเหมือนกันต่างหาก

ตายละตัวฉันเหมือนกันทั้งสองด้านโดยไม่ต้องเอากาวมาประกบให้ติดกันแบบละครเกาหลีเรื่องนี้ แต่ฉันก็หวังว่า ละครเรื่องอื่น ๆ หรือนักเขียนละครคนอื่น ๆ คงเอาเหรียญธรรมดาเหรียญเดียวเสี่ยงทายนะ ยังไงซะฉันเป็นปลาอยู่เมืองไทย คงไม่มีใครเอาฉันขึ้นเครื่องบินไปเกาหลี หรือถ้าผู้กำกับเกาหลีมาถ่ายทำละครที่เมืองไทยก็คงไม่รู้จักฉัน ฉันค่อยโล่งใจหน่อยผู้กำกับหนังละครเกาหลีคงไม่เอาฉันไปโยนเสี่ยงทาย ตกลงมาฉันคงได้กลับไปอยู่กับบรรพบุรุษในดินแดนไกลโพ้นหรือไม่ก็อาจได้เกิดใหม่ทันที ผลบุญของการกินมังสวิรัติ คงส่งผลให้บางทีฉันจะได้เกิดเป็นมนุษย์ แต่ตอนนี้น่ะ ฉันอยากเป็นปลาแรดอายุยืนยาวบอกกล่าวเรื่องราวความเป็นมาของเผ่าพันธุ์ของฉันก่อนนะจ๊ะ



ปลาแรดชะม้ายชายตาให้พลอยโพยม ก่อนที่จะมีญาติปลาเข้ามาแจม

ปลาแรดนี้พลอยโพยมเพิ่งมารู้จักตอนแต่งงานแล้วและพาลูก ๆ ไปบ้าน พ่อกำนัน ก๋งของลูก ๆ พ่อกำนันได้พันธุ์มาจากมีนกรลูกชาย (พ่อของลูก ๆ พลอยโพยมเอง) และเลี้ยงใส่บ่อปูนซีเมนต์ยาว เด็ก ๆ จะไปถกผักบุ้งไทยที่เลื้อยอยู่ตามพื้นดินใกล้ ๆมากมายมาเลี้ยงปลาแรดซึ่งมีหลายตัว เห็นหน้าตาไม่ชัดเห็นแต่ตัวแบน ๆ ดำ ๆ หน้าตาพิลึก พิลึก อีกหลายปีต่อมาพ่อกำนันก็พาปลาแรดย้ายบ้านใหม่ไปอยู่ในคูน้ำหลังบ้าน ที่ทั้งลึกและยาว (เด็ก ๆ ลงไปว่ายน้ำเล่นได้)

จนบัดนี้ ลูกสาวของพลอยโพยมอายุ 27 ปี ลูกชายอายุ 26 ปี วันอาทิตย์ที่แล้ว เราไปสอยมะม่วงบ้านพ่อกำนัน ลูกชายเอาเปลือกมะม่วงไปให้ปลาแรดในคูน้ำ เห็นแต่หัวกับนอ โผล่มากินเปลือกมะม่วง ลูกชายถามว่า แม่ นี่เป็นปลาที่ไผ่เคยเห็นตอนเด็ก ๆ ไหม ถ้าใช่ก็เป็นปลาแก่มาก 20 กว่าปีเลยนะแม่

แม่บอกว่า ไม่รู้ซีลูก อาจเป็นปลาลูกหลานของปลาในบ่อซีเมนต์แล้วก็ได้ ถ้าเป็นปลาชุดที่ใบไผ่เคยเลี้ยงนะ ตอนนี้ถ้าเทียบกับคน คงเป็นคนอายุ ร้อย สองร้อย กว่าปี แก่หงำเหงือกไม่มีแรงโผล่ขึ้นมากินเปลือกมะม่วงของลูกหรอก คงนอนเป็นปลาชราภาพมาก ๆ คอยให้หลาน เหลน โหลน เอาอาหารมาป้อนแล้วละ ขนาดก๋งกำนันของใบไผ่ ยังเสียไปแล้วตั้งสิบกว่าปีแล้ว รวมอายุก๋งกำนันถึงตอนนี้ก็ 98 ปีแล้วลูก



แรด (ชื่อสามัญ)ปลาแรด
ชื่ออื่น ปลาเม่นหรือปลามิ่น
ชื่อสามัญภาษาอังกฤษ GIANT GOURAMI
ชื่อวิทยาศาสตร์ Osphronemus goramy
อยู่ในวงศ์ Osphroneminae

ปลาที่อยู่ในวงศ์ Osphroneminae ซึ่งมีอยู่ด้วยกันทั้งหมด 1 สกุล 4 ชนิด
ปลาทุกชนิดที่อยู่ในวงศ์นี้จะต้องมีอวัยวะพิเศษเพื่อช่วยในการหายใจ จึงสามารถอาศัยอยู่ในน้ำจืดที่มีออกซิเจนต่ำ ๆ ได้


ลักษณะทั่วไป

ปลาแรดมีรูปร่างด้านข้างแบนส่วนกว้างของลำตัวมีขนาดไล่เลี่ยกับความยาว ลักษณะของเกล็ดคล้ายเกล็ดปลาหมอ เกล็ดมีขนาดใหญ่ หัวเล็กและป้าน ไม่มีหนวด ปากแหลม ริมฝีปากหนา ปากเฉียงขึ้นสามารถยืดหดได้ ภายในปากมีฟันซี่เล็ก ๆ แหลมคมแข็งแรงเรียงอยู่ภายใน กระดูกแก้มมีขอบเป็นจักร เมื่อเอามือจับจะรู้สึกสาก สันลำตัวส่วนที่อยู่ติดกับหัวเมื่อโตขึ้นมาโดยเฉพาะในปลาตัวผู้จะมีโหนกนูนขึ้นมาเรื่อย ๆ จนดูคล้ายนอแรด อันเป็นที่มาของชื่อ
ครีบหลังและครีบก้นค่อนข้างยาว และมีก้านเป็นหนามแข็ง ก้านครีบเดี่ยวอันหน้าและครีบอกเปลี่ยนรูปเป็นรยางค์ยาว ครีบท้องมีก้านแข็ง 1 อัน ก้านครีบอ่อน 5 อัน ก้านครีบอ่อนคู่แรกมีลักษณะเป็นเส้นเรียวยาว ลักษณะคล้ายหนวดยาวเลยไปถึงปลายหาง ใช้สำหรับสัมผัส คลีบหางมนกลมมีจุดสีดำที่โคนหางข้างละจุด

ปลาแรดมีสีสันของลำตัวเปลี่ยนไปตามขนาดและอายุของปลา คือ เมื่อยังมีขนาดเล็กความยาว 5-7 ซ.ม. ลำตัวมีสีม่วงปนเหลือง และมีแถบสีดำข้างละ 8 แถบ พาดขวางลำตัว มีจุดสีดำที่โคนหางข้างละจุด เมื่อปลามีขนาดใหญ่ขึ้นสีของลำตัวตอนบนจะเปลี่ยนเป็นสีน้ำตาล ปนดำหรือเทา ด้านล่างเป็นสีขาวเงินแกมเหลือง ส่วนจุดที่โคนหางจะเลือนหายไป



นิสัย
เป็นปลาที่ตื่นตกใจง่าย และค่อนข้างเชื่องช้า มีนิสัยก้าวร้าวดุร้ายพอสมควร มีความอดทนต่อสภาพแวดล้อม
และเป็นปลาที่มีความสามารถพิเศษคือ สามารถฮุบอากาศจากผิวน้ำได้โดยตรง เนื่องจากมีอวัยวะพิเศษที่อยู่ในช่องเหงือกช่วยในการหายใจ อีกทั้งยังสามารถเก็บความชื้นไว้ได้เมื่อถูกจับพ้นน้ำ

ปลาแรดจะสามารถผสมพันธุ์ได้ตลอดทั้งปี โดยจะเริ่มเข้าสู่วัยเจริญพันธุ์เมื่ออายุได้ 3 ปี ปลาตัวผู้จะมีโหนกบนหัวสูงกว่า ตัวเมียจะมีท่อนำไข่เป็นจุดสีขาวเห็นได้ชัดเจน บริเวณใต้ครีบอก ปลาแรดจะมีพฤติกรรมการสร้างรังคล้ายกับรังนก โดยใช้หญ้า หรือวัสดุจำพวกพืชน้ำชนิดต่าง ๆ มาสานทอเป็นรังลักษณะกลมคล้ายตะกร้า โดยใช้โคลนเป็นตัวประสานให้ติดเข้าด้วยกัน และวางไข่ไว้ตรงกลางรัง การขวางไข่จะวางได้ครั้งละ 800-1,000 ฟอง ไข่จะฟักเป็นตัวในเวลา 3-5 วัน
ไข่ของปลาชนิดนี้มีขนาดใหญ่ มีไขมันมาก ลอยน้ำ



ถิ่นอาศัย

พบกระจายอยู่ทั่วไปในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ในส่วนที่เป็นแผ่นดินใหญ่ และที่เป็นหมู่เกาะ ชอบอาศัยในแหล่งน้ำนิ่งและน้ำไหลเอื่อย ๆ มีพืชน้ำขึ้นรก

ในประเทศไทย ในแม่น้ำและหนองบึงที่มีทางน้ำติดต่อกันกับแม่น้ำ ภาคกลางพบที่แก่งกระจาน จังหวัดเพชรบุรีและในลำน้ำเจ้าพระยาและสาขา ทางภาคใต้เรียกกันว่า ปลาเม่นหรือปลามิ่น พบในลำน้ำตาปีและสาขา

อาหาร
เป็นปลาที่กินได้ทั้งพืชและสัตว์ แต่จะกินพืชทุกชนิดเป็นอาหารหลัก

ขนาด
มีขนาดโตเต็มที่ราว 90 เซนติเมตร ในชนิด Osphronemus goramy ซึ่งนับว่าเป็นปลาในวงศ์ปลากัด ปลากระดี่ (Osphronemidae) ที่ใหญ่ที่สุด


ประโยชน์-เนื้อมีรสดีใช้ปรุงอาหารประเภททอดกรอบ หรือต้มยำ นิยมเลี้ยงเป็นปลาสวยงาม มีความเชื่องมาก


ที่มาของข้อมูล
ภาพปลาและสัตว์น้ำของไทย โดยสมโภชน์ อัคคะทวีวัฒน์
หนังสือปลาน้ำจืดไทย โดย ดร.ชวลิต วิทยานนท์




ปลาแรดมีรสชาติอร่อย เดิมทีจะมีการเพาะเลี้ยงไว้เพื่อนำมาเป็นอาหาร แต่ต่อมาเนื่องจากเป็นปลานิสัยเชื่องคน เลี้ยงง่าย และกินได้ทุกอย่าง ทั้งราคาก็ถูกมาก จึงเริ่มนิยมนำมาเลี้ยงเป็นปลาสวยงาม และในเวลาต่อมาเราก็ได้รู้เพิ่มเติมอีกว่า ปลาแรด ไม่ได้มีอยู่เพียงสายพันธุ์เดียว ยังมีความหลากหลายทั้งรูปร่างและสีสัน



มีทั้งปลาแรดเผือกที่สีเนื้อเป็นสีขาวอมชมพู มีทั้งปลาแรดแดงจากอินโดนีเซียที่มีครีบแดงสดเร่าร้อน และมีกระทั่งปลาแรดที่มีเขี้ยวเต็มปาก อาศัยอยู่เฉพาะในแม่น้ำโขง วงการปลาสวยงามจึงต้องเริ่มเอาปลาแรดมาประเมินคุณค่ากันใหม่ เพราะบางสายพันธุ์นั้นราคาสูงมากทีเดียว เช่น ปลาแรดแดงอินโด

โดย พิชิต ไทยยืนวงษ์
คอลัมน์ ปลาสวยงาม(เทคโนโลยีชาวบ้าน)
มีรูปภาพและเรื่องราวการเลี้ยงปลาแรดในตู้กระจกที่
http://pet.kapook.com/view1538.html