หวายลิง
ชื่อวิทยาศาสตร์ Flagellaria Indica L
วงศ์ Flagellariaceae
( หมายเหตุ ชื่องวงศ์มาจากภาษาลาติน Flagellum แปลว่า ยาวเรียวคล้ายเส้นด้าย)
ชื่ออิ่น หวายเย็บจาก, หวายลี (ใต้ )
หวายลิง เป็นไม้เถาล้มลุกและเลื้อย
ลำต้น
กลมแข็ง มีเส้นผ่าศูนย์กลาง ๐.๔- ๐.๘ ซม เลื้อยได้ไกลถึง ๒๐ เมตร ลำต้นอ่อนสีเขียว พอแก่สีเทา เหนียวมาก ชอบเลื้อยพันต้นไม้ที่อยู่ใกล้เคียง
ใบ
เป็นใบเดี่ยวออกเรียงสลับตามต้น ก้านใบมีกาบหุ้ม โคนใบมน ปลายเรียวยาวและม้วนงอไปเกาะไม้อื่นเพื่อพยุงลำต้นให้สูงขึ้น
ดอก
ออกเป็นช่อที่ปลายกิ่ง แต่ละช่อมีดอกย่อยแยกแขนงขนาดเล็กจำนวนมากสีขาวอมเหลือง
ผล
รูปทรงกลม ออกเป็นพวงจำนวนมาก ที่ปลายผลมีติ่งแหลม ผิวเรียบเป็นมัน ผลอ่อนสีเขียว แก่จัดสีชมพูอมแดง
ขยายพันธุ์ด้วยเมล็ดหรือแยกกอ
หวายลิงมีเขตการกระจายพันธุ์กว้าง ตั้งแต่ อัฟริกา เอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ภูมิภาค มาเลเซีย เมลานิเซีย โพลิเนเซีย จนถึงตอนเหนือของออสเตรเลีย ในไทยพบมากทางภาคใต้ ภาคตะวันออกเฉียงใต้ ขึ้นในที่ชุ่มชื้น
หวายลิง เป็นพรรณไม้ที่ชอบขึ้นตามป่าชายเลนและลำธาร มีคุณประโยชน์มากมายคือลำต้นหรือเถาเหนียวมาก ใช้ทำเชือก หรือเครื่องจักสานได้ดี ที่สำคัญ มีคุณทางยาหลายอย่าง คือ
ทั้งต้น ต้มดื่มน้ำ แก้ทางเดินปัสสาวะ ใช้ขับปัสสาวะ ส่วนหัวผสมในน้ำให้เด็กอาบแก้พยาธิ
ถ้าเพิ่มรากเข้าไป ดื่มแก้ไข้ดีซ่านได้ ผลรักษาหนองพุพอง
บางคนใช้เบื่อสุนัข เพราะเมล็ดมีพิษ
ขณะที่ยอดอ่อนคนสมัยก่อนใช้สระผม
ผลิตภัณฑ์จากหวายจะมีอายุการใช้งานที่ทนทานเพราะเหนียวมาก ไม่ค่อยมีมอดมารบกวนแทะกิน
ส่วนใหญ่คุณยายของพลอยโพยมทำเครื่องจักสานจากไม้ไผ่ การใช้หวายในงานจักสานมักเป็นการผูกยึดผลิตภัณฑ์จักสานไม้ไผ่
หวายใช้งานมากที่บางกรูดเพื่อการเย็บจากนอกจากคล้า แต่ผู้คนจะนิบมใช้เส้นคล้ามากกว่า เส้นของหวายจะมีข้อของลำหวาย ดังนั้นเวลาเย็บจากขณะดึงเส้นหวายในการยึดใบจากก็จะสะดุด ๆ ไม่สะดวกเหมือนเส้นคล้า ที่ไม่มีลำข้อ ข้อของลำหลายก็ค่อนข้างถี่ ด้านข้างของเส้นหวายก็มีความคม เส้นหวายจึงทั้งเหนียวและคม
ในสมัยโบราณ นิยมเฆี่ยนตีผู้ทำความผิดเช่นทาสเป็นต้น ก็มักจะถูกเฆี่ยนด้วยหวาย นอกจากเป็นวัสดุที่หาง่ายได้ทั่วไปแล้ว ก็น่าจะเพราะด้วยคุณสมบัติของหวายที่ผ่าทำเป็นเส้นหวาย มีทั้งความเหนียวและคม
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น